با عرض سلام و خسته نباشید به دوستان علاقه مند به یادگیری نوشتن و خواندن زبان تورکی آزربایجانی :
در ادامه مباحث مربوط به صداها داریم :
نحوه نوشتاری ادات :
1- حروف صدادار آخر واژه ها بر اساس ضخیم و ملایم بودن اداتی که می پذیرند به دو شکل می باشد . بدین گونه که برای حروف صدادار ضخیم در آخر واژه ها ، حرف "a" و برای حروف صدادار ملایم ، حرف "ә" به کار می رود .
مثال :
الف : ادات ضخیم شکل دهنده برای واژه ها :
-lar ==== qapılar
-da ==== dağda
-dan ==== uşaqdan
ب : ادات ملایم شکل دهنده برای واژه ها :
-lәr ==== evlәr
-dә ==== gündә
-dәn ==== çiçәkdәn
ج : ادات ضخیم تشکیل دهنده برای واژه ها :
-ma ==== qalma
-an ==== yanan
د : ادات ملایم تشکیل دهنده برای واژه ها:
-mә ==== gülmә
-әn ==== sevinәn
2- حروف صدادار آخر واژه ها بسته به ضخیم یا ملایم بودن و یا حتی لب گرد شونده و یا لب گرد نشونده بودن ، ادات شکل دهنده شان چهار نوع متفاوت می باشند :
بدین صورت که ادات شکل دهنده ضخیم با توجه به قانون هماهنگی اصوات ، "ı" و یا "u" ، و ملایم ها "i" ویا "ü" به کار می رود .
مثال :
الف : ادات شکل دهنده ضخیم :
-ı ==== qarpızı
-ın ==== qarpızın
-u ==== duzu
-un ==== duzun
ب : ادات شکل دهنده ملایم :
-i ==== dili
-in ==== dilin
-ü ==== günü
-ün ==== günün
ج : ادات تشکیل دهنده ضخیم :
-lıq ==== yaylıq
-sız ==== paltarsız
-luq ==== qonşuluq
-suz ==== odunsuz
د : ادات تشکیل دهنده ملایم :
-lik ==== kölgәlik
- siz ==== evsiz
-lük ==== gözlük
-süz ==== gülsüz
بخشهای گفتاری
واژه های هر زبانی به بخشهای مختلفی تقسیم می شوند به آنها بخشهای گفتاری گفته می شود .
در زبان تورکی آزربایجانی ده نوع بخش گفتاری وجود دارد . بعضی از اینها در خارج از متن معنای مسقلی دارند که به آنها بخشهای اصلی گفتاری گفته می شود . در زبان تورکی آزربایجانی هفت نوع بخش اصلی گفتاری وجود دارد :
1. isim: ( اسم ) ana, vәtәn
2. sifәt: ( صفت ) ağ, böyük
3. say: ( شمارش ) bir, iki
4. әvәzlik: ( مالکیت ) mәn, sәn
5. eylәm (fe'l): ( فعل ) yazdım, gedirәm
6. zәrf: ( قید ) yavaş, diqqәtlә
7. nida: ( ندا ء ) ax! hoy!
به بخشهای گفتاری که خارج از متن معنای مستقلی ندارند ، بخشهای گفتاری کمکی گفته می شود .
1. qoşma: ( اتصالی ) sarı, -dәk, kimi, görә
2. bağlayıcı: ( وابسته ) hәm, da, yoxsa, ancaq
3. әdat: ( ادات ) ki, -mi, bәs, ha
برخی از اشتباهات املائی رایج در ششمین کارگاه آموزشی برای استفاده دوستان به ترتیب زیرارائه
| نوشتار صحیح | معنی |
| qorxuram | می ترسم |
| mən | من |
| yol | راه |
| Yoldaş | دوست ، رفیق |
| Ürəyimi | قلبم ، دلم |
| əlimdən | از دستم |
| Düzdür | صحیح است ، راست است |
| tuta | بگیرد |
| gedək | برویم |
