با عرض سلام و خسته نباشید به دوستان علاقه مند به یادگیری نوشتن و خواندن زبان تورکی آزربایجانی :
قبل از همه به علت تأخیر که طبق معمول به علت مشغله بوده عذر خواسته نتایج کارگاههای شماره 4 و 5 با هم ارائه می گردد .
در ابتدا ضمن تشکر از دوستان فعال ، دوباره مثل همیشه یادآوری می شود که این کارگاهها نیاز به همکاری همه دوستان دارد و ما هم هیچ ادعایی از قبل نداشته ولی موقعیکه مسئله ای از طرف دوستان مطرح می گردد ، مجبور هستیم آن مورد را بررسی کنیم و بر اساس منابع موثق موجود نظر نهایی ارائه بشود .
در کارگاههای قبلی موردی که از طرف برخی دوستان مورد شک و تردید بود مربوط به کلماتی بودند که حروف مشدد داشتند که برخی از دوستان دچار اشتباه گردیده و با سندیت آوردن از گوگل ترنسلیت تأییدی برای اشتباه خود می خواستند . البته در ارتباط با استفاده از گوگل ترنسلیت برای کمک گرفتن می توان گفت که این امکان در برخی موارد به شکل تحت اللفظی حروف واژه ها را ترجمه می نماید و منبع موثقی در برخی موارد استثنایی نمی تواند باشد .
در زبان تورکی آزربایجانی واژه هایی که حروف مشدد دارند و دارای علامت تشدید بر روی یکی از حروف می باشند به صورت دوبل نوشتن ارائه می گردند ، یعنی حرف مشدد دوبار نوشته می شود .
در پائین مثالهایی که از روی منابع معتبر ، صحیح بودنشان مورد تصدیق می باشند ارائه می گردند :
Amma ( ولی ، امّا ) ، əlbəttə ( البته )
در ادامه مبحث صداها در زبان تورکی آزربایجانی به نکات زیر توجه شود :
واژه های تشکیل دهنده و یا ادات شکل دهنده واژه های جدید :
برای ساختن واژه های جدید ، اداتی که به ریشه واژه ها اضافه می گردد ، ادات شکل دهنده واژه ها گفته می شود .
مثال :
gözlük
gözlü
gözәtçi
gözsüz
در مثال بالایی به واژه "göz" با همراه شدن ادات مختلف شکل دهنده، انواع واژه های جدید ساخته شده است.
واژه های مرکب و نحوه نوشتاری آنها :
واژه های مرکب بر اساس قواعد و قوانین زیر تولید و ساخته می شوند :
1- دو و یا گاهاً با ترکیب سه واژه ساده :
مثال :
Düz Küyü, qaraqaş, uzunburun
2- با ترکیب دو واژه که معنا و مفهوم نزدیکی به یکدیگر دارند :
مثال :
ev-eşik, üst-baş, çal-çağır
3- با تکرار عین واژه ها :
مثال :
üzbәüz, baş-başa , üst-üstə
4- با همراه شدن دو واژه متضاد هم :
مثال :
yer-göy, gecә-gündüz
انواع ادات شکل دهنده :
در زبان تورکی آزربایجانی ، ادات شکل دهنده بر اساس نوع وظیفه ای که دارند به دو قسمت تقسیم می شوند :
1- ادات تشکیل دهنده واژه ها :
بعضی از ادات وقتی به واژه اضافه می گردند معنا و مفهوم آن واژه را تغییر می دهند و واژه ای با معنا و مفهوم
جدید را می سازند به چنین اداتی ، ادات تشکیل دهنده واژه ها گفته می شود .
مثال :
-çı ==== balıqçı
-suz ==== susuz
-li ==== yemәli
-lıq ==== ağalıq
2- ادات تغییر دهنده ظاهر واژه ها :
بعضی از ادات هنگامی که به واژه ای اضافه می گردند ، فقط ظاهرواژه را تغییر می دهند و در معنا و مفهوم واژه هیچ تغییری ایجاد نمی کنند به این ادات ، ادات تغییردهنده ظاهر واژه ها گفته می شود .
مثال :
-da ==== dağda
-dәn ==== Küyüdәn
-a ==== yoldaşa
-yә ==== dәrәyә
برخی از اشتباهات املائی رایج در چهارمین و پنجمین کارگاه آموزشی برای استفاده دوستان به ترتیب
زیر ارائه می گردد :
| نوشتار صحیح | معنی |
| İndi | الان ، هم اکنون |
| Yanlış | اشتباه |
| yanılmaq | اشتباه کردن |
| Elamiyə | اعلامیه |
| görə | بخاطرِ |
| qiyam | قیام ، عصیان |
| ən | علامت برتری و شدت است |
| böyük | بزرگ |
| başlanğic | مقدمه ، سر آغاز |
| amma | امّا ، ولی |
| çöl | صحرا ، دشت ، بیرون |
| Sərin | خنک |
| dolanmaq | زیستن ، گردیدن ، گردش کردن ، امرار معاش کردن |
| döllənmək | بارور شدن ، عمل لقاح |
| döl | تخم ، نژاد ، نسل |
| döllənmə | بارورشدگی ، لقاح |
| dolamaq | پیچیدن ، گرداندن ، چرخاندن |
| dönmək | برگشتن ، چرخیدن ، گردیدن ، پشت کردن |
| dolaşdırmaq | پیچیده کردن ، گرداندن ، کلاف سر در گم کردن |
| qalıb | مانده است |
| elədik | کردیم ، انجام دادیم |
| getdik | رفتیم |
| qoymaq | گذاشتن ، قراردادن ، اجازه دادن |
| gedərlər | می روند |
| Başıma | به سرم |
| qulaq | گوش |
| duyğulanmaq | متأثر شدن ، احساساتی شدن |
| şırşıra | آبشار |
| altında | در زیرش |
| vurmaq | کتک زدن ، زدن ، کوبیدن |
